KALP VE DAMAR RAHATSIZLIKLARI
Gerek dünyada gerekse ülkemizde ölüm nedenlerinin başında kalp ve damar hastalıkları geliyor. Alacağınız basit önlemlerle kalp sağlığınızı koruyabilirsiniz. Kalp vücudumuza kan pompalayan bir organdır. Koroner kalp damarları adı verilen damarlar, çalışması için kalbi beslemektedir. Koroner damarlarda, kalpten vücuda kan dağıtan ana aort damarlarda ve dallarında zaman içinde oluşan yağ plaklarına bağlı tıkanmaları sonucu ortaya çıkan hastalıklara kalp ve damar hastalıkları denir.
*Koroner arter hastalıkları
Kalbi besleyen üç ana damar sistemi bulunur. Bu damar sistemlerinin iç yüzeyleri yıllar içinde yüksek kolesterol, yüksek kan basıncı ya da sigara gibi zararlı maddelerden dolayı zarar görür ve bu damarlarda değişik derecede darlıklar meydana gelir. Bu darlıklar kritik seviyeye ulaştığında göğüs ağrısı, nefes darlığı, çarpıntı, çene ağrısı şeklinde belirtiler ortaya çıkar. Bu şikayetlerle gelen hastalara ön tanı için kalp elektrografisi, ekokardiyografi ya da efor testi gibi ön teşhis yöntemleri uygulanır. Bu hastalıkta, koroner anjiyografiyle kesin tanı konulur ve tedavi seçeneği belirlenir.
Kalbi besleyen üç ana damar sistemi bulunur. Bu damar sistemlerinin iç yüzeyleri yıllar içinde yüksek kolesterol, yüksek kan basıncı ya da sigara gibi zararlı maddelerden dolayı zarar görür ve bu damarlarda değişik derecede darlıklar meydana gelir. Bu darlıklar kritik seviyeye ulaştığında göğüs ağrısı, nefes darlığı, çarpıntı, çene ağrısı şeklinde belirtiler ortaya çıkar. Bu şikayetlerle gelen hastalara ön tanı için kalp elektrografisi, ekokardiyografi ya da efor testi gibi ön teşhis yöntemleri uygulanır. Bu hastalıkta, koroner anjiyografiyle kesin tanı konulur ve tedavi seçeneği belirlenir.
*Kalp kapağı hastalıkları
Bu hastalıklar doğumsal nedenlere bağlı olabileceği gibi çocuklukta geçirilen romatizmal hastalıklara, yaşlılığa bağlı kireçlenmeye, çeşitli enfeksiyonlara, kapağın dejenerasyonuna bağlı olarak da görülebilir. Tedavide hastalığın ciddiyetine göre ilaç tedavisi veya cerrahi tedavi uygulanır.
Bu hastalıklar doğumsal nedenlere bağlı olabileceği gibi çocuklukta geçirilen romatizmal hastalıklara, yaşlılığa bağlı kireçlenmeye, çeşitli enfeksiyonlara, kapağın dejenerasyonuna bağlı olarak da görülebilir. Tedavide hastalığın ciddiyetine göre ilaç tedavisi veya cerrahi tedavi uygulanır.
*Aort anevrizması
Aort atardamarının duvar yapısında meydana gelen bozulma sonucu bu atardamar çapının normalin iki katına yükselmesine aort anevrizması adı verilir. Yani aort atardamarının balonlaşması anlamına gelir. Balonlaşmanın olduğu aort bölgesine göre hastalık cerrahi veya endovaskuler (kasık bölgesinden girerek stent yerleştirilmesi) şeklinde tedavi edilebilir.
Aort atardamarının duvar yapısında meydana gelen bozulma sonucu bu atardamar çapının normalin iki katına yükselmesine aort anevrizması adı verilir. Yani aort atardamarının balonlaşması anlamına gelir. Balonlaşmanın olduğu aort bölgesine göre hastalık cerrahi veya endovaskuler (kasık bölgesinden girerek stent yerleştirilmesi) şeklinde tedavi edilebilir.
KALP VE DAMAR HASTALIKLARINDA ÖNE ÇIKAN ETKENLER
• Meyve ve sebze tüketiminin azalması
Yeterince meyve ve sebze tüketilmemesi vücudun kalp ve damar hastalıklarına karşı mücadelesini önemli ölçüde engelliyor. Hazır ve yüksek kalorili yağlı beslenme tipi, kalp damar sağlığını ciddi şekilde tehdit ediyor. Korunmak içinse mevsim sebzeleri ve meyvelerinden her gün yeterince tüketmek gerekiyor.
Yeterince meyve ve sebze tüketilmemesi vücudun kalp ve damar hastalıklarına karşı mücadelesini önemli ölçüde engelliyor. Hazır ve yüksek kalorili yağlı beslenme tipi, kalp damar sağlığını ciddi şekilde tehdit ediyor. Korunmak içinse mevsim sebzeleri ve meyvelerinden her gün yeterince tüketmek gerekiyor.
• Aşırı kilo ve obezite
Dünyada hızla yaygınlaşan obezite ve yağlanma artık çocuklarda da sıkça görülüyor. Düşük ve orta gelirli ülkelerdeki çocukların ortalama yüzde 16’sında aşırı kilo ve obezite problemi görülüyor. Çağın bu yaygın hastalığı kalp ve damar hastalıkları başta olmak üzere pek çok ciddi hastalığa yol açıyor hatta ömrü kısaltıyor. Bu yüzden sağlıklı beslenerek ideal kiloyu korumak gerekiyor.
Dünyada hızla yaygınlaşan obezite ve yağlanma artık çocuklarda da sıkça görülüyor. Düşük ve orta gelirli ülkelerdeki çocukların ortalama yüzde 16’sında aşırı kilo ve obezite problemi görülüyor. Çağın bu yaygın hastalığı kalp ve damar hastalıkları başta olmak üzere pek çok ciddi hastalığa yol açıyor hatta ömrü kısaltıyor. Bu yüzden sağlıklı beslenerek ideal kiloyu korumak gerekiyor.
• Yüksek kolesterol
Yüksek kolesterol seviyesi ve özellikle kötü kolesterol olarak adlandırılan LDL’ninyüksek olmasıkalp ve damar hastalıkları açısından ciddi risk oluşturuyor. Yüksek kolesterol ile mücadelede diyet ve yaşam tarzı değişikliği çok önemli. Bununla birlikte hastalar kolesterol ilaçlarını doktorunun onayı olmadan kesinlikle sonlandırmamalı; aksi halde kolesterol ilacını gelişigüzel kesmek ciddi riskler doğurabiliyor.
Yüksek kolesterol seviyesi ve özellikle kötü kolesterol olarak adlandırılan LDL’ninyüksek olmasıkalp ve damar hastalıkları açısından ciddi risk oluşturuyor. Yüksek kolesterol ile mücadelede diyet ve yaşam tarzı değişikliği çok önemli. Bununla birlikte hastalar kolesterol ilaçlarını doktorunun onayı olmadan kesinlikle sonlandırmamalı; aksi halde kolesterol ilacını gelişigüzel kesmek ciddi riskler doğurabiliyor.
• Diyabet ve insülin direncinin artması
Sağlıksız beslenmenin de etkisiyle diyabet ve insülin direnci son yıllarda yetişkinlerde hızla artarken aynı zamanda metoboliksendromların görülme oranı da çocuk yaşlara kadar indi. Bu durum özellikle düşük ve orta gelirli ülkelerdeki nüfusun yüzde 25’ini etkisi altına alıyor.
Sağlıksız beslenmenin de etkisiyle diyabet ve insülin direnci son yıllarda yetişkinlerde hızla artarken aynı zamanda metoboliksendromların görülme oranı da çocuk yaşlara kadar indi. Bu durum özellikle düşük ve orta gelirli ülkelerdeki nüfusun yüzde 25’ini etkisi altına alıyor.
• Fiziksel aktivitenin azalması
Günümüzde hareketsiz yaşantı giderek artarken, bu durum kalp ve damar hastalıklarına zemin hazırlıyor. “Fiziksel aktivitenin azalması ve koltuğa bağımlı yaşam tarzı kalp ve damar hastalıkları açısından önemli bir risk faktörü. Kalbimizi korumak için mutlaka haftada en az üç gün düzenli ve tempolu yürüyüş yapılmalıdır”
Günümüzde hareketsiz yaşantı giderek artarken, bu durum kalp ve damar hastalıklarına zemin hazırlıyor. “Fiziksel aktivitenin azalması ve koltuğa bağımlı yaşam tarzı kalp ve damar hastalıkları açısından önemli bir risk faktörü. Kalbimizi korumak için mutlaka haftada en az üç gün düzenli ve tempolu yürüyüş yapılmalıdır”
• Hipertansiyon yaşının düşmesi
Kalp ve damar hastalıklarının en önemli tetikleyicisi olan hipertansiyon ülkemizde, dünya ortalamasının üzerinde her 3 yetişkinden birinde görülüyor. Üstelik her 10 kişiden 6’sı hipertansiyonu olduğunun farkında bile olmuyor. Bu sinsi hastalık yanlış alışkanlıklar nedeniyle artık genç yaşlarda da kapıyı çalıyor.
Kalp ve damar hastalıklarının en önemli tetikleyicisi olan hipertansiyon ülkemizde, dünya ortalamasının üzerinde her 3 yetişkinden birinde görülüyor. Üstelik her 10 kişiden 6’sı hipertansiyonu olduğunun farkında bile olmuyor. Bu sinsi hastalık yanlış alışkanlıklar nedeniyle artık genç yaşlarda da kapıyı çalıyor.
• Bilimsel geçerliliği olmayan tedaviler
Yanlış bilgilendirmeler ve bilimsel olmayan tedavi yöntemleri ile tıbbi tedavilerin önüne geçilebiliyor ve özellikle de yüksek kolesterol ile ilgili bu söylemlere inananlar, doktor kontrolünden uzak ilaçlarını kesebiliyor ve kulaktan dolma bilgilerle aşırı yağlı beslenme gibi bu yöntemleri uygulayabiliyor. Bu da hem kalp ve damar sağlığını olumsuz etkiliyor hem de asıl tedavinin gecikmesine neden olabiliyor.
Yanlış bilgilendirmeler ve bilimsel olmayan tedavi yöntemleri ile tıbbi tedavilerin önüne geçilebiliyor ve özellikle de yüksek kolesterol ile ilgili bu söylemlere inananlar, doktor kontrolünden uzak ilaçlarını kesebiliyor ve kulaktan dolma bilgilerle aşırı yağlı beslenme gibi bu yöntemleri uygulayabiliyor. Bu da hem kalp ve damar sağlığını olumsuz etkiliyor hem de asıl tedavinin gecikmesine neden olabiliyor.
Basit önlemlerle daha uzun ve sağlıklı yaşamak mümkündür.
Sağlıklı bir kalp için alınması gereken tedbirler nelerdir?
- Sağlıklı beslenme kalp hastalığı ve inme riskini düşürür.
- Doymuş yağ ve tuzu azaltıp, sebze, meyve, lif içeriği yüksek tam tahıllı ürün tüketimini artırmak gerekir.
- Haftada en az iki kez balık yemek gerekir.
- Bazı öğünleri et olmadan gerçekleştirmek sağlıklı beslenmenin önemli parçalarındandır.
- Düşük yağlı süt ve süt ürünleri kullanımı tercih edilmelidir.
- Şekerli içecek ve kırmızı et tüketimi sınırlandırılarak, yağsız olarak tercih edilmelidir.
- Haftada en az 2,5 saat orta tempoda ya da 1,5 saat tempolu yürüyüş veya koşma gündelik yaşantıda olması gereken fiziksel aktivitedir.
- Haftada en az 2 gün tüm kas gruplarını içeren germe egzersizleri yapılmalıdır.
KAYNAK: Prof. Dr. Sinan Dağdelen
Yorumlar
Yorum Gönder